Turizmde çeşitlilik farklı kesimlerinde ilgisini çekiyor. Özellikle yerel kültürün öne çıktığı yerlerde yurt içindende yurt dışındanda ilgi oluşuyor. Tarihin farklı evreleri gibi yakın tarihin yaşamı da önemli ilgi odağı haline geldi. ÇEKÜL ve Tarihi kentler Birliğinin bu bağlamda olumlu çabasını önemli görüyorum.
Avrupa'da olan Ülkemizde de yeni yeni ilgi odağı olan farklı müzecilik anlayışları da iç turizmi olumlu etkiyor. Arkeolojinin yanında yerel kültürün günümüzde kolayca sağlanabilen ayrıntıları yerel müzeciliğin önemli destek ürünleri durumuna geldi.
Turizm için geleceği doğru oluşturmanın bir yanı da sanayi müzelerininde önemini anlamak ve kavrayarak sahiplenmek olmalı. Fabrikalar hurda olarak yok edilecek yerler olmak yerine müze kılınarak geleceğ taşınmalıdır.
Taşucundaki SEKA fabrikasından Kartal ilçesinde TEKEL fabrikasına kadar özelleştirme için kapanan bazı sembol tesislerin sanayi müzesi olarak korunması ne güzel olmazmı? Tarihi yaşatan ya da canlı kılan hiç şüphesiz düna ait olan ve yaşaması olanaklı her şeyi korumaktır. Niğde'de ilk İplik Fabrikası açıldığından bugune altmış yıla yakın zaman akmış geçmiş o fabrikanın yerini dahi çok kişi bilmez. Ya da çok yerde fabrikanın makinası hurdaya tesis alanı herhangi bir yapıya verilmektedir.
Sanayi Müzeciliği bir ülkenin dönüşümününde tarihi gibidir. Cumhuriyet ilk yıllarında sanayileşme adına başlatılan çabalar ve yapılan fabrikaların çoğu günümüzde yok oldu. En azından birkaç fabrika olsun bu bağlamda makineleri ile korunmalıdır.
Edirne'de Sultan II. Beyazıd Külliyesi Sağlık Müzesi gezdiğimde 400 yılı aşan süre hizmet veren son döneminde Akıl Hastanesi de olan müze örnek bir çalışma idi. Trakya Üniversitesi 1997'de Sağlık Müzesi 2000 yılında Pisikiyatri Tarihi Müzesi adı ile faaliyetine devam etmiştir. Hemen yanında 2008 yılında düzenlenen 15 yy Tıp Eğitimini anlatan bölüm ile müze örnek bir girişimdir. Hekimliğin ve sağlık hizmetlerinin gelişmesi bir dizi sürekliliğinde anlatılması yanında müzik ile tedavi uygulaması örnekleme ile sunulmaktadır. Selimiye Cami'den sonra en çok gezilen yerler arasında yer almaktadır.2004 yılında Avrupa Müze Ödülü, 2007 yılında Avrupa Kültür Mirası Mükemmellik kulubu en iyi sunum ödülünü de kazanmıştır. Bu müze gibi farklı yerel örnekler de vardır. Bu gibi çalışmalar turizme önemli katkı sağlayacak girişimlerdir.
Adana'da Hiltonsa yanında bir fabrika bacası durmaktadır. Sabancıların Adana'da ilk Fabrikalarından Bossa burada idi. Eski resimlerde buranın o hali ile ne güzel bir görünümü var. Baca yerine fabrika kalıp sanayi müzesi yapılsa idi ne güzel olurdu. O Fabrika yok diğer birçok fabrikada çoktan hurda oldu. Hatta 1980 öncesi iş yaşamına başladığım Çukobirlik İplik Fabrikası Makineleri dahi satıldığını öğrendim. Sanayi Müzesi en çok yakışacağı yerlerden biri Adana olur diye düşünüyorum. Adana sembol fabrikalarından biri bu amaçla düzenlenirse fabrika müze oraya yapılacak katlı konutlar kadar getiri sağlayacak ziyretçiyi çekecektir umuyorum.
Türkiye'de bu anlamda ilk Tekstil Müzesi Merinos fabrikasında Bursa'da açılmıştı. Tarihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL katkısı ile bu girişim gerçekleşmişti. 1938 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün açtığı Merinos Fabrikası Bursa ilinin önemli bir dün anımsatma merkezi oldu. Türkiyenin en büyük kuruluşlarından biri olarak üretime başladığı döneme imza atan Merinos yünlü kumaş Fabrikası Avrupa'nında en önemli tesisleri arasında idi. Yün işlemesinden iplik ve konfeskiyona kadar geçen sürecin yansımasından öte tarihin izleri de bu alanda anlam kazanıyor.
Yine 1996 yılında üretimi duran Mustafa Kemal Atatürk talimatı ile 1924 yılında yapılmış Aksaray Azmi Milli Un Fabrikası da Bilim ve Sanayi Müzesi olması için çalışmalara başlandı.
Ülkemizde sanayi müzeciliğin önemli bir örneği de Rahmi M. Koç Müzesi. Hasaköy'de Müze Cibali Tütün Fabrikası olarakta kullanılan tesis 1995'da Koç ailesi tarafından alınması sonrası müzeye dönüşütürüldü. Farklı sanayi ürünlerinin sergilendiği müzede örnek bir girişimdir. Sergi alanları, konferansa salonları ile örnek bir müzedir.
Ülkemizde yakın tarihin çok sayıda sanayi kuruluşu özelleştirme ile elden çıkarıldı ve çok sayıda tarihi dünü olan ayrıntı yok edildi. En azından günümüze erenleri bu bağlamda ele alınarak sanayi müzeleri sayısı artmalıdır.
Kartal ilçesinde yer alan TEKEL tesisileri gibi yerlerin yok olmadan sanayi müzesi olması doğru olandır. Hiç şüphesiz makineleri alet edevatları ile sanayi müzeleri çekim noktası olacak ve iç turizm kadar yabancı turistlerinde ilgi odağı olacktır. Bu bağlamda ön alan kentler gelecekte bunun yararını daha iyi anlayacaklardır.
İç turizm içinde sanayi müzeleri ayrı bir çekim merkezi olabilecekleri mevcut örneklere ilgi ilede söylenebilir.