Tarihi kentler Birliği ve Çekül Akademi Malatya toplantısına katıldım. Kentlerin dünü ve geleceği adına yapılan bu toplantılarda kentler çalışmaları örnekleri ile anlatılıyor. ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı) Akademi, Tarihi Kentler Birliği'ne üye belediyelerin teknik kadrolarına yönelik düzenlediği 'kültürel ve kentsel koruma' amaçlı programlarına 'alanda eğitimler' adı altında Malatya'daki toplantı da çok yararlandığım çalışmalardan oldu.
Malatya Valisi Vasip Şahin, Malatya Büyük Şehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır konuşmalarından sonra ÇEKÜL Vakfı Malatya temsilcisi Bekir Sözen ' Koruma kavramı ve kültür öncelikle Bakış' konulu sunumunu yaptı. Malatya İlçelerinde yapılan çalışmaları Arapgir Belediye Başkanı Haluk Cömert oğlu ve Battalgazi Belediye Başkanı Selahattin Gürkan yaptı ve yine her toplantıda olduğu gibi protokol konuştu ve gitti. Sonuçta işin uzmanları ile farklı illerden gelen konuşmacılar ile oturumlar devam etti. Malatya İl Kültür ve Turzim Müdür Yardımcısı Levent İskenderoğlu 'Restorasyon proje ve uygulamaları mevzuat ile ilgili kapsamlı açıklamalar yaptı. Malatya için bir şans denecek kadar konuya uzman ve sahiplenmiş. Çalışmalar süresince ekip olarak alandan odaya hiç dönecek zamanları olmadığını belirtti. Tarihsel değerler, anılar,kent kimliği,kültürel kimlik ve turizmden pay almak adına yürütülen çalışmaları özetledi. Uzman Tarihçi Bayram Güngör'Geçmişten bugüne Malatya'da Kültürel geçidi ve Malatya KUDEB ile başlayan değişim sürecini anlattı. Kültürel Koruma alanında yürütülen proje yönetimi metodolojisi ve Malatya örneği sunumunu da Levent İskenderoğlu'ndan geldi.
Toplantıda üç oturumda önemli konulara değinildi. Proje aşaması ile ilgili Roleve,Restitasyon,restorasyon aşamaları ve karşılaşılan sorunlar paylaşıldı. Tarihi yapının çökmesi için hortum ile çatıya bağlanan su ve çok ortaklı varisler ile yaşanan sorunlar tek tek anlatıldı. Nasıl aşıldığı konusunda bilgi verildi. 2853 sayılı yasanın 10. Maddesi dayanak gösterilerek eski valinin kamulaştırma mücadelesi örneklendi. Turizm Bakanlığı adına da ilin en üst düzey yetkilisi valinin Turizm Bakanlığına verilen kamulaştırma sorumluluğunu nasıl uygulama becerisi gösterdiği aktarıldı. TOKİ nin Arapgir'de onardığı bir örnekten söz edilerek böylesi projeler için TOKİ'den destek alınabildiği örneklendi. Avrupa Birliği Hibe kullanımında izlenen yol anlatıldı. Özetle kaynak yaratmada ve projelendirme aşamasında 'taş kuşa değil kuşa taş değecek' beceri sergilendi. Yerel Körlük aşılarak eldekilerin değeri fark ettirildi. Ve kayısı başkenti Malatya amblem olarak Kayısı yerine turizm çalışmaları için iki aslanın yer aldığı bir simgeyi seçti. Çünkü turizm için Kayısı tek başına yeterli olmadığı fark edilmiş ve tarihi dokunun açığa çıkarılması için çalışmalara geçilmişti. Anıt ağaçlar, Doağl alanlar, Kanyonlar, Arkeolojik alanlar, hanlar hamamlar, çarşılar kısacası turizm için kullanılabilecek her noktaya ulşaım sağlanmıştı. İnanan birkaç kişi ile engellemeye çalışan yüzlerce kişiye karşı başarı yakalanmıştı. Doğal taşların dahi sergisinin yapıldığı foto film ünitesinden anıların derlenmesi için meydanda kurulan birime kadar tasarlanarak yapılan çalışmalarda önemli yol alınması Malatya için ciddi bir kazanımdı.
'Malatya Beleğini koruyan şehir' sloganı ile çıkılan yolda alınan mesafe önemli bir başarı idi. Prof. Dr Metin Sözen hoca Gaziantep, Urfa,Kayseri gibi illere dokunduğu gibi Malatya içinde öncü ve önder olmuş çalışma ekibini sürekli destekleyerek Malatya için güzel çalışmaların açığa çıkmasına da vesile olmuştu.
Prof. Dr Metin Sözen öncülüğünde kentlerde ciddi değişimler başlamıştı. Sorunlar anlatılar çok benziyor ama Malatya örneğinde olduğu gibi parasız inandırmak için emek harcanıp sonunda yol alınan çok örnek var.
Malatya ve ilçelerinde, doğal, tarihsel ve arkeolojik varlıkları kapsayan koruma hareketinin, metodolojisiyle örnek oluşturmasını sağlamak programın başlıca amaç olarak açıklandı.
Malatya örneğini önce dinledik. Sonra görmeye gidiyoruz.
Belediye Kültür ve Sanat Merkezi, Taşhoran Kilisesi Karakaş Konağı, Şire pazarı Bakırcılar çarşısı İstanbulluoğlu konağı, Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi Arkeoloji Müzesi Kanalboyu, Aslantepe, Battalgazi (Ulucami Prof. Dr. Metin SÖZEN Sanat Sokağı, Kervansaray), Arapgir (Millet hanı Çobanlı Konağı), Balaban (Şeyh Abdurrahman Erzincani Camii), Darende(Yuvalı Sokak Günpınar Şelalesi, Eski Darende Bedesten Yalnız Minareler Zengibar Kalesi Somuncubaba Külliyesi) ve Tohma Kanyonu alan gezilerinin yapılacağı yerler olacak yani Malatya elinde olanı Kayısıdan öteye taşımaya kararlı. Göreceklerimde ayrı bir yazı da anlatırım.