Hırvatistan, Schengen ve euro bölgesine dahil oldu

Hırvatistan, cumartesi gece yarısından itibaren ulusal para birimi 'kuna'ya “elveda” dedi ve avro bölgesine giren 20’nci Avrupa Birliği üyesi oldu.

Hırvatistan aynı zamanda, iç sınırlarda kontrol yapılmadan 400 milyon Avrupalının serbest dolaşım hakkına sahip olduğu Schengen alanına da katıldı.

Avrupa Birliği’ne 2013’te üye olan Hırvatistan, Yugoslavya’dan 1991’de bağımsızlığını ilan etmiş ve 1991-1995 arasındaki savaşta yaklaşık 20 bin Hırvat hayatını kaybetmişti.

Uzmanlar, avroya geçişin Hırvat ekonomisine olumlu katkıda bulunacağını değerlendiriyor. Dörtnala giden enflasyon, ağır bir enerji krizi ve Ukrayna savaşı nedeniyle jeopolitik güvensizliğe maruz kalan Hırvatistan, AB’nin en kırılgan ekonomilerinden birine sahip!

Ülkede enflasyon, kasım ayında yüzde 13,5, avro bölgesinde ise yüzde 10 olarak ölçülmüştü.

AB’nin üyesi olan ancak hâlâ ulusal para birimlerini kullanan Polonya ve Macaristan gibi ülkeler, enflasyon karşısında daha da savunmasız kalıyor.

Hırvatistan Merkez Bankası (HNB) Başkanı Boris Vujcic, 1994 yılında dolaşıma çıkan kunanın terk edilmesinin “tek akılcı yol olduğunu” düşünüyor.

HNB’den Ana Sabic de “Avro hiç şüphesiz istikrar ve ekonomik güvenlik getiriyor” diyor ve toplumun bütün kesimlerinin avroya geçişten yayar sağlayacağını belirtiyor.

Uzmanlar, avroya geçişle özellikle döviz kuru risklerinin ortadan kalkmasına ve borçlanma için daha iyi koşullara işaret ediyor.

Hırvatlar ise karışık duygulara sahip! Genellikle sınır kontrollerinin sona ermesi memnuniyetle karşılanırken, para biriminin değişmesi güvensizliğe yol açıyor. Son günlerde müşteriler, geçiş döneminden sonra likidite sorunlarının çıkmasından korkarak, nakit çekmek için bankaların ve ATM'lerin önünde sıraya girdi.

Merkez Bankası Başkanı, dün sabah, Zagreb'deki bir ATM'den sembolik olarak avro çekti. 

Pek çok Hırvat, avronun piyasaya sürülmesinin daha yüksek fiyatlara yol açmasından ve esnafın ondalık kesirleri yukarı doğru yuvarlamasından rahatsızlık duyuyor.

Ancak bir turizm acentesinin çalışanı Marko Paviç'e göre, “Hırvatistan seçkin bir kulübe katılıyor.”

Başka bir çalışan olan Neven Baniç ise "1 Ocak'ta hiçbir şey değişmiyor, zaten yirmi yıldır her şey avro cinsinden hesaplanıyor” diyor.

Hırvatistan'da banka mevduatlarının yaklaşık yüzde 80'i zaten avro cinsinden! Ülkenin başlıca ticarî ortakları avro bölgesindeki ülkelerden oluşuyor ve GSYİH'nin yüzde 20'sini oluşturan turizm de büyük bir Avrupalı müşteri tabanı tarafından besleniyor.

İçişleri Bakanı Davor Bozinovic ve Slovenya Kamu Yönetimi Bakanı Sanja Ajanoviç Hovnik, yılbaşı gece yarısı sınırın her iki tarafındaki bariyerin kaldırıldığı bir sınır kapısında düzenlenen kısa bir törene katıldı.

Bozinovic, gazetecilere verdiği demeçte, "Bu gece Schengen'de Hırvatistan ile yeni yılı, yeni Avrupa'yı kutluyoruz” diyerek, etkinliği “Hırvatistan’ın Avrupalı kimliğinin nihaî teyidi” olarak nitelendirdi. 

Dışişleri Bakanı Goran Grlic-Radman da AB üyesi Macaristan ile bir geçiş noktasında benzer bir törene katıldı.

Dört milyonluk Hırvatistan, 2022’de nüfusundan dört kat daha fazla turist ağırladı. Schengen bölgesine katılma da ülke turizmine destek sağlayacak. 

AB komşuları Slovenya ve Macaristan ile sınırlarında uzun kuyruklar geçmişte kalacak. Ülkede 73 sınır kapısı kapanıyor.

Havalimanlarında ise, değişiklik teknik nedenlerden dolayı 26 Mart'ta gerçekleşecek.

Hırvatistan'ın AB üyesi olmayan komşuları Bosna-Hersek, Karadağ ve Sırbistan ile ortak sınırındaki durum neredeyse hiç değişmeyecek çünkü Schengen bölgesi kuralları buralarda zaten uygulamada bulunuyor.

Öte yandan, yasadışı göçün engellenmesi Hırvatistan için büyük bir zorluk olmaya devam ediyor.

Hırvatistan, AB'ye katıldığından bu yana büyük bölümü Bosna-Hersek ile paylaşılan 1.350 kilometreden uzun bir dış kara sınırını koruma gibi zahmetli bir görevi de devralmıştı.

Hırvatistan, yasadışı göçmenlerin kullandığı “Batı Balkanlar” rotası üzerinde yer alırken, aynı zamanda silah, uyuşturucu ve insan kaçakçıları tarafından da kullanılıyor.

Hırvatistan’da, pandemi nedeniyle yasa dışı geçişlerdeki düşmesinden sonra 2022'nin ilk on ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 150 artışla 30 bin yasadışı göçmenle karşı karşıya kalmıştı. (ajansbizim)