İtalya pasaportuna ulaşmak artık daha zor!

İtalya hükümeti, genellikle avrupa çok az gerçek bağı olan insanların, sadece dünya çapında seyahat etmeyi kolaylaştırmak için Pasaport almaya çalışmak için aile geçmişlerini araştırdıkları yönündeki eleştiriler üzerine ülkenin vatandaşlık yasalarını sıkılaştırdı.

Hükümetin uygunluk kriterlerini İtalyan ebeveynleri ya da büyükanne ve büyükbabaları olanlarla sınırlandırmasının ardından artık daha az sayıda İtalyan kökenli kişi vatandaşlık alabilecek.

El Cezire'ni haberine göre, hükümet, göçmenlerin torunlarından gelen başvuruların artması nedeniyle pasaportlarla ilgili kuralları değiştirdiğini açıkladı.

Eski kurallara göre, İtalya Krallığı'nın kurulduğu 17 Mart 1861'den sonra yaşayan bir İtalyan atası olduğunu kanıtlayabilen herkes vatandaşlık talep edebiliyordu.

Ancak Dışişleri Bakanı Antonio Tajani sistemin eskidiğini ve yasa değişikliğinin seyahat kısıtlamalarını aşmak için İtalyan olan “istismarcıları” engellemek için tasarlandığını söyledi.

Henley Pasaport Endeksi'ne göre İtalya pasaportu vizesiz ya da varışta vizeli seyahat için dünyada üçüncü sırada yer alıyor ve bu da onu en çok rağbet gören ve şimdiye kadar edinilmesi en kolay pasaportlardan biri yapıyor.

Tajani, “İtalyan vatandaşı olmak ciddi bir şeydir. Miami'de alışveriş yapmanızı sağlayan bir pasaport almak bir oyun değildir” sözleriyle yeni düzenlemeyi savunuyor. 

Yeni kurallar ne getiriyor?

Geçtiğimiz Cuma günü açıklanan ve hemen yürürlüğe giren yeni kararname, 'jus sanguinis' yani soy bağı yoluyla vatandaşlığa hak kazanma kriterlerini sıkılaştırdı.

Artık yalnızca en az bir ebeveyni ya da büyük ebeveyni İtalya'da doğmuş olan kişiler otomatik olarak soy yoluyla vatandaşlık almaya hak kazanacak. Değiştirilen yasa şu anda incelenmeyi bekleyen 60,000 başvuruyu etkilemiyor.

Buna ek olarak, çifte vatandaşlar vergi ödeyerek, oy kullanarak ya da pasaportlarını yenileyerek “angaje olmadıkları” takdirde İtalyan vatandaşlıklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaklar.

Ayrıca, diğer ülkelerdeki İtalyan konsoloslukları artık vatandaşlık başvurularını işleme koymayacak.

Bunun yerine tüm başvurular İtalya'daki federal hükümet tarafından merkezi olarak - online - işleme alınacak. Yüz yüze görüşmeler zorunlu hale gelecek, yani vatandaşlık başvurusunda bulunanların sürecin bir parçası olarak İtalya'ya seyahat etmeleri gerekecek.

Kaç kişiyi etkileyebilir?

İtalya Dışişleri Bakanlığı'na göre, eski kurallara göre dünya çapında 60 milyon ila 80 milyon kişi vatandaşlık almaya hak kazanmıştı. Bu rakam İtalya'nın son on yıldır azalan 59 milyonluk nüfusundan daha fazla.

İtalyan kökenli olduğunu iddia eden giderek artan sayıda insan, özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda milyonlarca İtalyan'ın genellikle yoksulluktan kaçmak için göç ettiği Güney Amerika'da olmak üzere yurtdışında İtalyan vatandaşlığı arıyor ve elde ediyor.

2014-2024 yılları arasında yurtdışında yaşayan İtalyanların sayısı yüzde 40 artarak 4,6 milyondan 6,4 milyona yükseldi. Bu sayı, yeni vatandaşlıkları bu verilere kaydedilen birçok yeni İtalyan vatandaşı tarafından artırıldı.

Sadece Arjantin'de 2023'te 20.000 olan vatandaşlık tanıma sayısı 2024'te 30.000'e yükselirken, Brezilya'da aynı dönemde 14.000 olan vatandaşlık tanıma sayısı 20.000'e yükseldi.

Vatandaşlık kurallarını neden değiştirildi?

Soy temelli vatandaşlığı eleştirenler, uygulamanın İtalya ile hiçbir maddi bağı olmayan kişilere vatandaşlık sunduğunu söylüyor.

Tajani, son reformların gerekli olduğunu çünkü “ataları yüzyıllar önce göç etmiş, ülkeyle herhangi bir kültürel ya da dilsel bağı olmayanlar için vatandaşlığın otomatik olamayacağını” söyledi.

Ayrıca şirketlerin, insanların pasaport başvuruları için gerekli olan uzun süredir unutulmuş atalarının izini sürmelerine yardımcı olarak büyük meblağları cebe indirdiklerine dikkat çekti. Tajani, “İtalyan vatandaşı olma fırsatından para kazanmak isteyenlere karşı çok sert önlemler alıyoruz” dedi.

London School of Economics'te (LSE) kamu politikası profesörü olan Valentino Larcinese'ye göre, eski sistem “AB işgücü piyasasına erişimi kolaylaştırıyordu... ve sistem suiistimal ediliyordu.”

Larcinese, “Pasaportlara bazı sınırlamalar getirme fikrinin makul olduğunu” söyledi.

Son yıllarda pasaport başvurularındaki artış konsoloslukları ve belediye ofislerini de bunaltmış, ayrıca doğum, ölüm ve evlilik belgeleri için gelen taleplerle de dolup taşmıştı. Bu nedenle yeni kurallara göre başvuruları denizaşırı ülkelerdeki konsolosluklar değil sadece İtalya'daki federal hükümet işleme koyacak.

Eski sisteme yönelik bir diğer eleştiri de, göçmenlerin çocuklarına doğuştan vatandaşlık hakkı tanınmazken, uzun süredir kayıp olan soylara sahip kişilere vatandaşlık verilmesinin adaletsiz olduğu yönündeydi.

İtalya şu anda yasal göçmenlerin çocuklarının ancak 18 yaşına geldiklerinde ve doğduklarından beri ülkede yaşıyorlarsa vatandaş olmalarına izin veriyor.

Larcinese, İtalya'nın vatandaşlık kurallarının diğer unsurlarının hafifletilmesine ilişkin 8-9 Haziran'da yapılacak önemli bir oylamanın dikket çekiyor. .

Oylamaya sunulacak kilit konulardan biri, bir kişinin vatandaşlığa kabul edilebilmesi için İtalya'da geçirmesi gereken yıl sayısının 10 yıldan beş yıla indirilmesi olacak. İtalyan vatandaşlığı bir kez elde edildiğinde otomatik olarak vatandaşın çocuklarına da geçecek.

Soy temelli vatandaşlık uygulamaları

Avrupa'nın pek çok ülkesinde olduğu gibi İtalya'da da göçmenlik yasası büyük ölçüde kan bağına dayanıyor ve ülkenin yıllar önce göç eden milyonlarca İtalyan'ın torunlarıyla bağlarını sürdürmesine olanak tanıyor.

Birçok Avrupa ülkesi, kuşak sınırlaması olmaksızın soydan gelen vatandaşlığa izin veriyor. Bununla birlikte, ülkelerin soyun kanıtlanmasına ilişkin kendi gereksinimleri vardır.

Örneğin Macaristan'da, başvuru sahiplerinin Macar kökenli olması ve dil yeterliliklerini kanıtlamaları halinde vatandaşlık mümkün.

Polonya'da ise başvuru sahipleri, bir ataya dayanan kesintisiz Polonya soyunu kanıtlayarak pasaport alabilirler.

Portekiz'de ise atalarıyla bağları olan Sefarad Yahudileri de pasaport başvurusunda bulunabiliyor.

Dünyada vatandaşlık kurallarını sıkılaştırıma eğilimi 

Roma'nın bu hamlesi, diğer ülkelerin de göç konusunda değişen tutumlar karşısında vatandaşlık kurallarını yeniden gözden geçirdiği bir dönemde geldi.

ABD(re Başkan Donald Trump, sağcı milliyetçi gündeminin bir parçası olarak 20 Ocak'ta doğuştan vatandaşlığı sona erdiren bir kararname imzaladı.

Doğuştan vatandaşlık, belgesiz göçmenlerin veya turistlerin çocukları ve kısa süreli vizeye sahip öğrenciler de dahil olmak üzere ABD'de doğan herkesin otomatik olarak vatandaş olması anlamına geliyor. Bu politika yüzyılı aşkın bir süredir yürürlükte ve ABD Anayasası'nın 14. Değişikliği'nde yer alıyor.

Cumhuriyetçiler uzun zamandır doğuştan vatandaşlığın yasadışı göç için bir mıknatıs olduğunu ve bireylerin çocuk sahibi olmak için ABD'ye geldiğini savunuyor.

Trump'ın kararnamesinin 19 Şubat'ta yürürlüğe girmesi planlanırken, bir federal yargıç tarafından “anayasaya aykırı” olduğu gerekçesiyle engellendi.

World Population Review'a göre 2024 yılında, çoğunluğu Kuzey Amerika ve Meksika dahil Latin Amerika'da olmak üzere en az 33 ülke doğuştan vatandaşlığa sahip olacak. (ajansbizim)