Turizmde olumsuz beklenti oranı yüzde 84

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Haziran Ayı Olağan meclis Toplantısı, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun katılımıyla videokonferans yöntemiyle gerçekleşti. Toplantının açılışında bir konuşma yapan atso Meclis Başkanı Süleyman Özer, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na katılımından dolayı teşekkür ederek, gündem hakkında bilgiler verdi.

Antalya ekonomisi hakkında bilgiler veren davut Çetin şunları kaydetti;

“Mart ayından bu yana hepimiz yoğun bir çabanın içindeyiz. Mart ve Nisan ayında en büyük derdimiz işyeri kapanmaları ve sektörlerin kredi ihtiyacıydı. Kredi temini için TOBB ve bankalar nezdinde çok uğraştık. Valiliğimizle birlikte işyerleri çalışma saatleri, şehir merkezinde ticaretin açılması canlanması için çalıştık. Kaleiçi’nde turizmin canlanması için düzenlemeler yaptık. Bu dönemde Hükümetin kredi ve istihdam destekleri can simidi olmuştur. Ekonomi Haziran ayında toparlanmaya başlamıştır, fakat pandemi etkileri turizmde, eğitim sektöründe, yeme-içme, perakende gibi birçok sektörde devam etmektedir.

Oda olarak Mayıs ayında önemli bir çalışma başlattık ve pandeminin bölgemiz ekonomisine etkisi konusunda bir rapor, ayrıca bir de anket çalışması gerçekleştirdik. Yani tespitlerimiz ve taleplerimiz bilimsel raporlara dayanmaktadır. Bu raporlarımızı size ayrıca takdim edeceğiz. Antalya pandemiden en iyi korunan il olduğu halde ekonomik açıdan en fazla etkilenen il olmaktadır.

Turizmde bu yıl yabancı ziyaretçi sayısında 2,5 veya 5 milyon civarında bir yere doğru gidiyoruz.Esasen bu sadece Avrupa’nın karar alması meselesi değildir. İspanya ve Yunanistan sınırları açılmıştır, ama turist yoktur. Yunanistan’da da ciddi düşüş beklenmektedir. Çünkü Avrupa’da çoğunluk ya tatile çıkmamakta ya da kendi bölgesinde, ülkesinde tatil yapmaktadır. Geçen hafta Avrupa’daki uçuş trafiği geçen yılın %75 altındadır. Ağustos ayında ancak %50’ye gelmesi beklenmektedir.”

 EKONOMİDE YÜZDE 15 İLE YÜZDE 22 ARASINDA DARALMA BEKLENİYOR

Yapılan çalışmaya göre bu yıl Antalya ekonomisini yüzde 15 ile yüzde 22 arasında bir daralma ve gelir kaybının beklediğini belirten Davut Çetin, “Bu gelir kaybının bir kısmı 2,5 aylık işyeri kapanmalarından gelmektedir, büyük kısmı ise turizm etkisidir. Zaten elimizde uçak krizini yaşadığımız 2016 yılının resmi sonuçları bulunmaktadır. 2016 yılında dış turizmde %43 düşüş yaşadık, diğer sektörlerde bugünkü gibi bir durum yoktu. Türkiye ekonomisi nominal olarak %11,5 büyürken, biz Türkiye ortalamasına göre %9,5 gibi bir kayıp yaşamıştık. Şimdi yaptığımız simülasyon çalışması da birkaç sektör dışında genel bir gelir kaybı yaşanacağını göstermektedir.” dedi.

PANDEMİ DÖNEMİNDE İŞLETMELERİMİZİN YÜZDE 43’Ü KAPANDI

ATSO’nun pandemi döneminde üyelere yönelik gerçekleştirdiği anketle ilgili bilgiler aktaran Davut Çetin şunları kaydetti;

“Anketimiz pandemi döneminde işletmelerimizin %43’ünün kapandığını göstermektedir. Yüzde 23 genelgeyle, %21 kendi kararıyla kapanmıştır. Yüzde 39 çalışma süresini düşürerek, kısmen çalışarak devam etmiştir. Normal biçimde devam eden %17’dir. Kapanma turizm, ticaret ve hizmet sektörlerinde daha fazla olmuştur. Kapanmayan işletmelerin de %47’sinde %50’den fazla ciro kaybı yaşanmıştır. Bu duruma rağmen mücbir sebep kapsamına giren işletme oranı anketimizde %26 çıkmıştır. Dolayısıyla mücbir sebep taleplerinin önemli oranda haklı olduğu anlaşılmaktadır

İşletmelerin yarısında çalışan sayısı sabit kalmıştır, işletmelerin %45’i çalışan sayısını azaltmıştır.  Ankete katılan işletmelerin %28’sinde çalışan sayısı %50’den daha fazla azaltılmıştır. Bu da istihdam desteklerinin önemini göstermektedir. Çalışan sayısında azalma işten çıkarma anlamına gelmemiştir. İşletmelerin %8’i şirketi kapatmış, %8’i işten çıkarmaya gitmiş, %12 ücretli izin, %23 ücretsiz izin yöntemlerine başvurmuştur. Bu dönemde önemli bir konu kredi ve finansman sorunumuzdu. Anketimize göre üyelerimizin %41’i kredi kullanımını artırdı. Kredi kullanmakta sorun yaşayan üyemizin oranı %26’dır.

Turizmde olumsuz beklenti oranı yüzde 84

Üyelerimizin hangi desteklerden faydalandıkları da önemli bir konudur. Anketimiz gösteriyor ki, en çok fayda sağlayan destek kısa çalışma ödeneği olmuştur. İşletmelerin %20 kadarı birden fazla destekten yararlanmıştır. Üyelerimize önümüzdeki döneme ilişkin beklentileri de sorduk. Yılın kalan ayları, yani ikinci yarısında olumlu beklentisi olanların oranı %17’dir. Üyelerimizin %72’sinin beklentisi olumsuz yöndedir. Turizmde olumsuz beklenti oranı %84’dür. Tarım ve inşaat sektöründe olumlu beklenti daha yüksektir. Hizmet ve ticaret sektöründe de %70’ler düzeyinde, sanayide %58 düzeyinde olumsuz beklenti vardır.  Yine de üyelerimizin %70’i pandeminin etkilerinin bir yıl ve daha az sürede geçeceğine inanmaktadır. Bu da çok aşırı bir karamsarlık olmadığını göstermektedir.

Turizm sektörümüzde ise üyelerimizin %32’si 2 yıl, %31’i bir yıllık bir süre öngörmektedir.  Bir yüzde beşlik kesim daha karamsardı, bir yüzde 6’lık kesim ise çok iyimserdir. İnşallah en iyi beklenti gerçekleşir. Biz Ocak ayında yıllık anket yapmıştık. O zaman taleplerde ilk sıralarda vergi indirimi,  SGK prim indirimi, kira desteği ve faizlerin düşürülmesi vardı. Bugün vergilerin indirilmesi ve SGK prim indirimi yine ilk sıradadır. Sonra kredi desteklerinin devamı ve sicil affı, onun ardından da kira desteği gelmektedir.

ARTIK DESTEKLER İLLERE VE SEKTÖRE GÖRE SEÇİCİ OLARAK VERİLMELİ

Bu çalışmayı Antalya’nın pandeminin turizm etkisinden dolayı yaşadığı sıkıntıyı anlatmak için yaptıklarını dile getiren ATSO Başkanı Davut Çetin, “Artık destekler illere ve sektöre göre seçici olarak verilmelidir. Şu anda Ankara’daki bir işletme ile Antalya’daki işletmenin durumu aynı değildir. Ekonomi yönetimi kriterler koyarak seçici destek politikasına geçmelidir. Bugüne dek önemli finansman ve istihdam destekleri sağlandı, Antalya olarak, turizmin etkileri dikkate alınarak, mevcut desteklerin devam etmesini ve kira desteği sağlanmasını talep ediyoruz.

Dün bu konuda 1 ay uzatma kararı çıktı, kısa çalışma, iş akdi fesih yasağı ve işsizlik ödeneği de 1 ay devam edecek. Bu uzatma biraz daha nefes almamızı sağlamıştır. Bu konuyu bir süredir dile getiriyor ve kararı bekliyorduk. Desteklerin devamı piyasayı bir süre daha rahatlatıcı etki sağlar, ancak Antalya gibi illerde daha uzun süreli destek beklediğimizi de vurgulamak istiyorum.

Turizm ve turizme bağlı olarak pandemiden etkilenen sektörlerde istihdam desteklerinin bir kısmı gelecek yıla kadar devam etmelidir. İşsizliği önlemenin, vasıflı elemanı korumanın tek yolu kalıcı istihdam desteği sağlanmasıdır. Ayrıca bu konularda 3 aylık programlar açıklanırsa işletmelerin önünü görmesi mümkün olur. Kısa vadeli uygulamalar sektörlerde belirsizliği artırmaktadır” diye konuştu.