Merkez Bankası'nın ''Ekonomi notları'' bölümünde ''Turizmdeki büyümenin istihdam ve büyüme üzerindeki etkileri'' incelendi. Aysu Çelgin, Mert Gökcü, Selçuk Gül, ve Abdullah Kazdal tarafından yapılan araştırmada, turist sayısındaki yüzde 10’luk artışın milli geliri 0,7 puan artırdığı, büyümeye yüzde 0,2, istihdama ise yüzde 0,4 etki ettiği belirlendi.
Koronavirüs salgınının 2020 yılında Türkiye’de iktisadi faaliyeti dış ticaret, turizm ve iç talep kanallarıyla sınırladığına vurgu yapılan incelemede, ''Bu dönemde salgının kontrol altına alınmasını sağlamak amacıyla gerek dünyada gerekse Türkiye’de başta seyahat kısıtlamaları olmak üzere alınan çeşitli önlemler hareketliliği azaltırken turizm faaliyetini de belirgin olarak etkilemiştir. Öte yandan yakın dönemde küresel ölçekte aşılamanın yaygınlaşmasının da etkisiyle küresel ekonominin toparlama eğilimine girdiği, salgın tedbirlerinin gevşetilmeye başlandığı ve hareketliliğin artış kaydettiği gözlenmektedir. Bu çerçevede, 2021 yılının ikinci yarısında turizm faaliyetinde gerçekleşecek toparlanmanın büyüme üzerindeki etkilerinin ele alınması önem kazanmaktadır'' denildi.
Milli gelir içerisinde kayda değer bir paya sahip olan yabancı ziyaretçilerden elde edilen turizm gelirlerinde gözlenecek iyileşmenin cari denge, iktisadi faaliyet ve istihdam üzerinde doğrudan ve bağlantılı sektörler aracılığıyla dolaylı olarak belirgin etkileri olacağı tahmin edildi.
Türkiye'nin 2019 yılında yaklaşık 30 milyar ABD doları turizm geliri elde ederken 2020 yılında turizm gelirlerinin 10 milyar ABD dolar seviyesine gerilediği belirtildi. Ülkeye gelen yabancı ziyaretçi sayısının 2019 yılı itibarıyla tarihsel olarak en yüksek değerini (yaklaşık 45 milyon kişi) aldıktan sonra salgın kısıtlamalarının etkisiyle 2020 yılında yaklaşık 13 milyon kişiye gerilediği anımsatıldı. 2020 yılında yabancı ziyaretçilerin bölgesel dağılımı incelendiğinde Avrupa ülkeleri yüzde 45 ile en yüksek paya sahipken, Avrupa’yı yaklaşık yüzde 30’luk pay ile Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri takip etti.
''Yabancı ziyaretçilerin kişisel harcamaları turizm gelirlerinin yaklaşık olarak yüzde 85’ini oluştururken yeme-içme, konaklama, ulaştırma ve giyim-ayakkabı en büyük kalemler olarak öne çıktı. 2016 yılı sonrası dönemde turizm gelirlerindeki güçlü toparlanmada başta giyim-ayakkabı harcamaları olmak üzere bu dört kalemdeki artışların rol oynadığı görüldü. Bu dönemde yabancı ziyaretçilerin gerçekleştirdiği giyim-ayakkabı ile ulaştırma kalemleri harcamalarının ülke genelinde bu kalemlere yapılan toplam harcama içindeki payının belirgin bir artış kaydettiği göze çarpmakta. Öte yandan, ilgili paylar 2020 yılında salgın kaynaklı yabancı ziyaretçi sayısındaki azalışın etkisiyle düşüş kaydetti.
İncelemenin sonuç ve değerlendirme bölümünde şu ifadelere yer verildi:
''Bu çalışmada, turizm faaliyetlerinin ekonomideki yeri ele alındıktan sonra turizm faaliyetlerindeki gelişmelerin büyüme ve istihdam üzerine etkileri farklı yöntemlerle tahmin edilmektedir. Ekonometrik analiz sonuçları, yüzde 10 düzeyindeki turizm şokunun GSYİH büyümesi üzerinde birikimli etkisinin bir ve iki çeyrek sonra sırasıyla 0,5-0,7 yüzde puan ve 0,6-1,2 yüzde puan civarında olduğu yönündedir. Girdi-çıktı tablolarıyla yapılan analizlerin sonuçları ise turist sayısında yüzde 10’luk artışın, GSYİH’yi yaklaşık 0,7 yüzde puan artırdığına işaret etmektedir. Girdi-çıktı analizi dolaylı etkileri de göz önünde bulundurması bakımından önemli bulgular sunmakla birlikte en güncel girdiçıktı tablosunun 2012 yılına ait olması analizi sınırlamaktadır. İşgücü piyasası üzerine etkiler incelendiğinde, turist sayısındaki yüzde 10’luk artışın toplam istihdamda ilk iki çeyrekte sırasıyla yüzde 0,2 ve yüzde 0,4 oranında yükseliş sağladığı görülmektedir. Toplam istihdam yerine turizm sektörü ile yakından ilişkili konaklama ve yiyecek hizmetleri sektörü istihdamı konulduğunda ise bu sektörlerdeki istihdam kazancı ikinci çeyrek sonunda yüzde 1,3’e kadar yükselmektedir.''
Koronavirüs salgınının 2020 yılında Türkiye’de iktisadi faaliyeti dış ticaret, turizm ve iç talep kanallarıyla sınırladığına vurgu yapılan incelemede, ''Bu dönemde salgının kontrol altına alınmasını sağlamak amacıyla gerek dünyada gerekse Türkiye’de başta seyahat kısıtlamaları olmak üzere alınan çeşitli önlemler hareketliliği azaltırken turizm faaliyetini de belirgin olarak etkilemiştir. Öte yandan yakın dönemde küresel ölçekte aşılamanın yaygınlaşmasının da etkisiyle küresel ekonominin toparlama eğilimine girdiği, salgın tedbirlerinin gevşetilmeye başlandığı ve hareketliliğin artış kaydettiği gözlenmektedir. Bu çerçevede, 2021 yılının ikinci yarısında turizm faaliyetinde gerçekleşecek toparlanmanın büyüme üzerindeki etkilerinin ele alınması önem kazanmaktadır'' denildi.
Milli gelir içerisinde kayda değer bir paya sahip olan yabancı ziyaretçilerden elde edilen turizm gelirlerinde gözlenecek iyileşmenin cari denge, iktisadi faaliyet ve istihdam üzerinde doğrudan ve bağlantılı sektörler aracılığıyla dolaylı olarak belirgin etkileri olacağı tahmin edildi.
Türkiye'nin 2019 yılında yaklaşık 30 milyar ABD doları turizm geliri elde ederken 2020 yılında turizm gelirlerinin 10 milyar ABD dolar seviyesine gerilediği belirtildi. Ülkeye gelen yabancı ziyaretçi sayısının 2019 yılı itibarıyla tarihsel olarak en yüksek değerini (yaklaşık 45 milyon kişi) aldıktan sonra salgın kısıtlamalarının etkisiyle 2020 yılında yaklaşık 13 milyon kişiye gerilediği anımsatıldı. 2020 yılında yabancı ziyaretçilerin bölgesel dağılımı incelendiğinde Avrupa ülkeleri yüzde 45 ile en yüksek paya sahipken, Avrupa’yı yaklaşık yüzde 30’luk pay ile Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri takip etti.
''Yabancı ziyaretçilerin kişisel harcamaları turizm gelirlerinin yaklaşık olarak yüzde 85’ini oluştururken yeme-içme, konaklama, ulaştırma ve giyim-ayakkabı en büyük kalemler olarak öne çıktı. 2016 yılı sonrası dönemde turizm gelirlerindeki güçlü toparlanmada başta giyim-ayakkabı harcamaları olmak üzere bu dört kalemdeki artışların rol oynadığı görüldü. Bu dönemde yabancı ziyaretçilerin gerçekleştirdiği giyim-ayakkabı ile ulaştırma kalemleri harcamalarının ülke genelinde bu kalemlere yapılan toplam harcama içindeki payının belirgin bir artış kaydettiği göze çarpmakta. Öte yandan, ilgili paylar 2020 yılında salgın kaynaklı yabancı ziyaretçi sayısındaki azalışın etkisiyle düşüş kaydetti.
İncelemenin sonuç ve değerlendirme bölümünde şu ifadelere yer verildi:
''Bu çalışmada, turizm faaliyetlerinin ekonomideki yeri ele alındıktan sonra turizm faaliyetlerindeki gelişmelerin büyüme ve istihdam üzerine etkileri farklı yöntemlerle tahmin edilmektedir. Ekonometrik analiz sonuçları, yüzde 10 düzeyindeki turizm şokunun GSYİH büyümesi üzerinde birikimli etkisinin bir ve iki çeyrek sonra sırasıyla 0,5-0,7 yüzde puan ve 0,6-1,2 yüzde puan civarında olduğu yönündedir. Girdi-çıktı tablolarıyla yapılan analizlerin sonuçları ise turist sayısında yüzde 10’luk artışın, GSYİH’yi yaklaşık 0,7 yüzde puan artırdığına işaret etmektedir. Girdi-çıktı analizi dolaylı etkileri de göz önünde bulundurması bakımından önemli bulgular sunmakla birlikte en güncel girdiçıktı tablosunun 2012 yılına ait olması analizi sınırlamaktadır. İşgücü piyasası üzerine etkiler incelendiğinde, turist sayısındaki yüzde 10’luk artışın toplam istihdamda ilk iki çeyrekte sırasıyla yüzde 0,2 ve yüzde 0,4 oranında yükseliş sağladığı görülmektedir. Toplam istihdam yerine turizm sektörü ile yakından ilişkili konaklama ve yiyecek hizmetleri sektörü istihdamı konulduğunda ise bu sektörlerdeki istihdam kazancı ikinci çeyrek sonunda yüzde 1,3’e kadar yükselmektedir.''