Bu sabah hükümet tarafından bir normalleşme planı takvimi yayınlandı. Bilmeyenler için biz turizmcileri ilgilendiren, yasakların kalkacağı tarihleri sıralayalım;
§ 27 Mayıs: 20 yaş altı ve 65 yaş üstü sokağa çıkma yasağı kaldırılacak. 13 şehirde giriş-çıkış yasağı kaldırılacak (Başta Istanbul olmak üzere büyük şehirlerde yasak ve kısıtlamaların bir süre daha devam edeceği öngörülüyor).
§ 1 Haziran: Otel, Bar, Pavyon, Club, Çay Bahçeleri, Dernek lokalleri, Yüzme havuzları, Spor merkezleri açılacak. Evleneceklere müjde; Kapasitenin %25'ini aşmamak şartıyla nikah salonları da açılacakmış (Dikkat edin, turistik tesislere böyle bir kısıtlama konmadı ve henüz hiçbir tesis Covid Free belgesini almadı, ama buna rağmen açılıyorlar).
§ 15 Haziran: Piknik alanları açılacak. Sınır kapıları açılacak (Bizim sınırımızı açmamız bir şey ifade etmiyor, bu yasaklar karşılıklı olarak kalktığı takdirde bir anlam ifade edecek, örneğin yasak kalktı diye İtalya, İspanya, ya da İngiltere’ye gidemeyeceğiz, çünkü onların sınırları kapalı) .
§ 1 Temmuz: Düğün salonları, sinema salonları ve tiyatro salonları açılacak. Hastaneler kademeli olarak normal düzenine dönecek. Sağlık personelleri yıllık izinlerini kullanmaya başlayacaklar (yurtiçi turu satanlar, müşteri DATA’nızı yoklayın, doktor hemşire varsa hemen irtibata geçin, özel kampanyalar yapmanızı öneririm, onca hastanın arasında korkusuzca dolaşanlar bir tatili hak ettiler).
İlginç bir süreç yaşadık. Covid-19 nedeniyle hayatımızın alt üst olmasının üstünden 6 ay geçmesine karşın turizm ve ulaştırma sektörü müthiş bir türbülansa girdi. Bırakın bizim gibi garibanları dev firmalar dahi bakın ne hale geldi;
§ Virgin Airways 600’ü pilot, 3.000 çalışanını işten çıkardı. Virgin Australia, South African Airways, Thai Airways ve Eurowings Airlines iflas etti. Air Mauritius resmi iflas sürecini başlattı.
§ SAS, Finnair, YOU, Ryanair uçak ve personel sayılarında radikal bir küçülme yaptı, onbinlerce havayolu çalışanı bir anda işsiz kaldı. Norwegian Airlines uzun menzilli uçuşlarını tamamen iptal etti, sipariş ettiği B787 uçakları almayacağını Boeing firmasına bildirdi. Havayolu ulaşımının tamamen kesileceğini gören İskandinav ülkeleri Norwegian Airlines ve SAS’ı birleştirip, tek bir havayolu olarak faaliyetlerini devam ettirmeleri üzerinde ortak çalışma başlattı.
§ Emirates 38 adet A380 uçağını süresiz seferden çekti ve şu ana dek dünyada “bir defada verilmiş en yüksek sipariş olan” 150 adet B777 anlaşmasını yaptığı ödemeleri yakmak pahasına iptal etti. 56 yaş üstü tüm personelini erken emeklilik için destekleme kararı aldı. Aynı şekilde, bir başka körfez şirketi olan Ethiad sipariş ettiği 18 A350 uçağı iptal etti, 10 adet A380 ve 10 Boeing 787 uçağını süresiz seferden çekti ve personel sayısını azalttı.
§ (British Airways’ın kardeş şirketi IAG devralmayı planladığı Air Europa ile olan anlaşmasını 40 milyon Euro zararı sineye çekerek iptal etti. IAG (Iberia) 56, IAG (British) 34 uçağını süresiz seferden çekti. 58 yaş üstü tüm personelini erken emekliye sevk edeceğini deklare etti.
§ Luxair ve Brussels Airline işlerini %50 oranında azaltmak üzere çalışmalara başladı.
§ Lufthansa dahi 72 uçağını süresiz seferden çekmek üzere planlamaya başladı.
Hiç şüphesiz ki bu süreçten en fazla zararı uçak endüstrisi gördü, 18 tanesi A 350 olmak üzere 60 adet bitmiş uçak alıcı bekliyor, ama talep yok, bir o kadar yapım aşamasındaki uçakta aynı kaderi yaşayacak. Felaketler bununla da sınırlı kalmayacak, dünya genelinde seferden çekilecek ve satışa konacak uçak sayısının eylül ayına dek 8,000’i bulacağını ve uçak başına yaklaşık 12 (yer hizmetleri ve uçuş personeli dahil) personel hesabı ile en az 100.000 kişinin daha işsiz kalacağını öngörüyorlar. Havayolu endüstrisi yaşam destek cihazına bağlanmış durumda, ümit yok, bu durum sadece endüstri çalışanlarının değil, yolcuların da alıştıkları yaşam ve seyahat tarzını radikal bir şekilde etkileyecek.
Yalnız ve güzel ülkemize gelirsek; AtlasJet’in durumu malum, diğer havayolu şirketlerinin durumlarının hiç iç açıcı olmadığını duyuyoruz. Sadece havacılık değil, konaklama sektörü de tuş olmuş vaziyette, hükümet “27 mayısta Oteller açılacak” diyor ama Otellerin çoğu bu sene hiç açılmayacak gibi duruyor. Aldığımız duyumlara göre Turizm Bakanının sahibi olduğu Maxx Royal zincirinden şimdilik tek Otelin açılacağı, diğerlerinin beklemede olduğunu öğrendik, Titanic “Belki Lara’yı açarız, o da küçük ihtimal” diyor. Güney sahillerinde durumlar iç açıcı değil, Anex 20 otelde yetkili Acente, ama otellerin yarısını açıyor, IC Hotels 3 otelden birini, Crystal Hotel zinciri de 21 otelinin yarısını açacakmış. Rixos’ta da durumlar farklı değil, Belek açık, ama Sungate kapalı.
Yukarıda sıraladığımız nedenlerle bu sene KKTC’nin yıldızı parlayacak. Oteller açık, ilk uçuşlar Ercan’a yönleniyor, haliyle (hala gitmeye meraklı turist varsa) bol yıldızlı, zengin tatilleri ile MICE işlerinin kaymağını KKTC’li turizmciler yiyecek gibi görünüyor.
Belki bu günlerde şirketler online toplantılara başladılar, ama bunlar bizim yaptığımız tarzdaki toplantılara alternatif olamazlar. İnsanlar sosyalleşmek, yeni yerler görmek, ev ya da iş hayatından bir nebze de olsa uzaklaşmak istiyor. Bu aşamada MICE şirketlerini bekleyen bir diğer tehlike toplantı yapacak tesis bulamamaları, çünkü yazın açılmayan büyük oteller kışın hiç açılmaz.
Incoming ise ilginç açılımlara gebe gibi duruyor. ELAL yıllar sonra İstanbul’a uçuş başlattı, bu ilişkilerin ısınmaya başladığına delalet eder, bu durumda yakında Antalya’ya charter seferleri konur, İsrailli turistler bu yaz çerez parasına 5 yıldızlı tatil yapmanın keyfini çıkartırlar. Ama tabii ki bu kimsenin dişinin kovuğunu doldurmaz, çünkü Almanya, Rusya, Doğu Avrupa ve İran pazarları kapalı ve açılıp, açılmayacakları belli değil.
Velhasıl turizmde işler berbat, senelerce kazanan ve kazandıran endüstri olarak lanse edilen turizm ve havacılık meğerse kağıttan kaplanmış. Rüzgar bir esti, hepimiz ayrı yerlere savrulduk, cilalarımız döküldü, altındaki paslar çıktı. Kimi iflas etti, kimi komada, bir çoğumuzda, günün popüler tanımı ile entübe vaziyette. Ne kadar zayıf ve bir o kadar demode işimiz olduğunu şöyle izah edeyim; Dünyanın (düne kadar) en karlı 6 büyük uçak firmasının (Southwest, United, Delta, Lufthansa, Airfrance ve American) şu anki toplam değerleri “tabii bu şartlarda alıcı bulabilirlerse” 39 Milyar USD. Buna karşılık, “dünkü çocuk” online platform Zoom'un bu ayki değeri 48 Milyar USD.
Başka söze gerek var mı?
Cemal Kızıltan
Kurucu Moderatör
TURSAPNET
Yahoogroups/Facebook
